7 Elemente van Kuns: Ruimte

Ruimte is een van die 7 elemente van kuns, tesame met lyn, toon, tekstuur, kleur, 2-dimensionele vorm en 3-dimensionele vorm.

Wat is ruimte?

Ruimte is die plek waar ‘n kunswerk uitgestal is, die fisiese spasie wat dit opneem. Dit is altyd deel van ‘n kunswerk. Soms, op verskeie maniere. 

As mense in ‘n kunswerk na ruimte of spasie verwys, kan hulle na verskillende aspekte van die kunswerk verwys. soos die werklike plek waar die kunswerk uitgestal word, of die positiewe of negatiewe spasie in ‘n kunswerk.

Kom ons kyk na ruimte en spasie in kuns

Sekere kunswerke word geskep vir ‘n spesifieke area. Die kunstenaar neem gewoonlik die ligging in ag terwyl hy die kunswerk beplan. Vir hierdie soort kuns is dit onmoontlik om die werk van sy omliggende omgewing te isoleer. Dit kan beeldhouwerk, straatkuns, installasies en landkuns insluit.  

‘n Goeie voorbeel van ‘n kunswerk wat vir ‘n spesifieke area geskep was is die 300m muurskildery deur die straatkunslegende Keith Haring. Hy het dit destyds op die Berlynsemuur geskilder is. Die Berlynsemuur was ‘n beton versperring wat Duitsland fisies en ideologies in twee verdeel het.

Keith Haring het sy kenmerkende figure getken wat ‘n menslike ketting vorm deur hul hande en voete met mekaar verbind. Dit het die volk se eenheid teen die Berlynsemuur te verteenwoordig. Sy kleurgebruik was slegs rooi, swart en geel – die kleure van die Duitse vlag. Die skepping en proses het baie aandag gebring na die spesifieke plek, daardie spesifieke ruimte en tyd in die geskiedenis.

Dit is soortgelyk aan Banksy wat straatkuns op die Palestynse muur in die Gazastrook geskep het. In 2011 was daar herrie, die kunswerke is letterlik uit die klipmuur gesny en om in gallerye uitgestal te word. Banksy se aanhangers het aangevoer dat die kunswerke vir die Palestyne geskep is en dat dit buite die konteks nie dieselfde humor en betekenis het nie.

Positiewe en negatiewe spasie

Daar is twee soorte spasie in kuns, positiewe en negatiewe spasie. Die werklike voorwerp is die positiewe spasie en die area rondom die voorwerp is die negatiewe spasie.

 Soms probeer kunstenaars doelbewus die grense tussen positiewe en negatiewe spasie vervaag.

Die Nederlandse kunstenaar MC Escher speel dikwels met positiewe en negatiewe spasie in sy kuns, wat interessante optiese illusies skep. Hy speel dikwels met ons persepsie van diepte om interessante visuele raaisels te skep.

Die surrealistiese skilder Salvador Dali het ook graag in sy kunswerke met positiewe en negatiewe ruimte gespeel. Hierdie is ‘n pragtige skildery van sy ware liefde, Gala.

Die begrip van positiewe en negatiewe spasie  is ook baie belangrik as kunstenaars drukwerk doen. Drukwerk soos linosny waar kunstenaars die negatiewe ruimte moet uitkerf om ‘n positiewe druk te kry.

In beeldhou werk en ander driedimensionele kunswerke noem ons dit oop en geslote ruimtes. Oop ruimtes is leeg en geslote ruimtes bevat fisiese strukture. 

Negatiewe spasie speel ook ‘n groot rol in grafiese ontwerp. Dit is ‘n leë spasie in ‘n komposisie om stilte te skep sodat die ontwerp bietjie kan asem haal. Dit kan ook help om die kyker se aandag na ‘n spesifieke fokus punt te lok.  Die spasie in  jou kunswerk wat jy aspris ooplos kan net so belangrik wees as die spasie wat jy vul. 

Ons gebruik ook ruimte in tweedimensionele kunswerke soos skilderye en tekeninge. As kunstenaars neem ons dikwels ‘n 3-Dimensionele voorwerp en beeld dit uit in ‘n 2-dimensionele ruimte. Ons probeer om ‘n illusie van ruimte en diepte skep.

Spesifieke tegnieke

Baie 2-dimensionele kunswerke skep die illusie van 3-dimensionele ruimte deur baie spesifieke tegnieke te gebruik. Kunstenaars kombineer hierdie tegnieke dikwels op verskillende maniere om diepte in hul kunswerke te skep.

Grootte

Hierdie tegnieke sluit grootte in, waar voorwerpe in die voorgrond baie groter is en voorwerpe in die agtergrond baie kleiner is.

Hier kan ons die Japanse kunstenaar Hokusai se kunswerk sien, waar hy grootte gebruik om ruimte te skep, met die kleiner bote in die agtergrond en die groter bote in die voorgrond.  

Oorvleueling

‘n Ander tegniek wat kunstenaars gebruik om diepte te skep, is oorvleueling, waar ons een voorwerp agter ‘n ander plaas om aan te toon dat die een verder weg is en een nader is.

Collage kunstenaar Marcella Monreal skep ongelooflike diepte deur verskillende lae van sy portret te oorvleuel.

Plasing van voorwerpe

‘n  Ander tegniek wat kunstenaars gereeld gebruik, is plasing, waar ons voorwerpe op ‘n plein plaas. Waneer die voorwerpe nader aan die horisonlyn beweeg skep dit ‘n gevoel van ruimte. 

‘n Ander tegniek wat kunstenaars gebruik, is detail, deur die voorwerp wat die naaste aan die oog is meer detail te gee as ander wat verder weg is. Hier gebruik die hiprealistiese kunstenaar Jason De Graaf hierdie tegniek deur voorwerpe op die agtergrond te vervaag en voorwerpe op die voorgrond met uiterste detail te skilder.

Kleur of toonwaarde

Kunstenaars kan ook kleur of toonwaarde gebruik om die illusie van diepte of ruimte te skep. Hulle doen dit deur die voorwerpe nader aan die oog ‘n baie donkerder waarde te gee en dan die waarde sagter te maak soos wat die voorwerpe verder weg beweeg van die kyler se oog af. 

Hier kan ons sien dat die Suid-Afrikaanse kunstenaar Pierneef hierdie tegniek gebruik om diepte en ‘n gevoel van ruimte te skep.

Perspektief

Kunstenaars skep dikwels die illusie van ruimte en spasie deur die gebruik van perspektief tekeninge. Dit is waar die kunstenaars gebruik maak van lineêre perspektief met verdwynpunte en horisontale lyne om die illusie van diepte en spasie te skep.

Eenpuntperspektief

Tweepuntperspektief

Driepuntperspektief

Die Renaissance kunsbeweging is bekend vir sy dramatiese verandering in die gebruik van diepte. Met vroeë werke was daar nie rerig ‘n gevoel van diepte en spasie nie. Latere werke het baie meer diepte bevat. Leonardo Da Vinci is bekend daarvoor dat hy perspektieftekeninge gebruik om die illusie van diepte in sy werk te skep. Een van sy beroemdste werke is die Laaste Avondmaal, waar Christus se kop die verdwyningspunt is.

As jy diepte of ruimte as kunstenaar skep, moet jy ook jou verskillende lae in ag neem. Dit sluit jou agtergrond, voorgrond en middelgrond in. Maar gewoonlik het jy baie meer lae nodig om ‘n ruim gevoel te skep.

Enkele ander maniere om te beskryf hoe kunstenaars ruimte gebruik, sluit digte ruimte in, waar ons baie min wit ruimte het, oop ruimte met baie asemhalingsruimte in ‘n kunswerk.

Deurmekaar ruimte, wat ‘n gevoel van vasgevang of oorweldiging kan skep, simmetriese ruimte, wat ‘n gevoel van balans bring, vlak ruimte met baie min diepte en plat ruimte.

Volgende keer as jy ‘n gallery besoek en jy kyk na ‘n skildery, foto of beeld, hoe sal jy beskryf hoe die kunstenaar ruimte benader, watter kwaliteite sien jy?

Laat ons nou jou kuns verbeter.

Hoe kan jy ‘n beter gevoel van diepte in jou kunswerke skep? Watter tegnieke kan jy kombineer en watter tegnieke moet jy oefen om beter te word?

Koop ons werkskaarte op die skakel https://lilliangray.co.za/shop/die-7-elemente-van-kuns-werkskaarte/

Wees ook op die uitkyk vir die res van ons reeks oor Die 7 Elemente van Kuns. Lyn, kleur, 2-dimensionele vorms, 3-dimensionele vorms, tekstuur en toon